Aldi en de kunst van het levensonderhoud
Het moment kan niet mooier zijn. Net nu ik door hartproblemen minder mobiel ben, komt Aldi naar me toe. Voor thee en chocola, dat zijn de dingen die ik er koop, moest ik tot nu toe naar de winkel op de Amsterdamsestraatweg, Nu kan ik terecht in het opgeknapte gebouw van de Galeries Modernes, wat een feest.
Wie had daar nu rekening mee gehouden, dat in zo’n architectonisch hoogstandje een supermarkt zou komen voor de kleine man? Iets sjiekers was passender geweest. Maar wat mij betreft, ik heb liever een Aldi dan bijvoorbeeld een winkel met damestassen van duizend euro. Apart vind ik het wel, want waar haal je in de binnenstad je klandizie vandaan?
Als je een marktonderzoeker aan het werk zet, dan komt er – zo denk ik–uit dat onder de klanten van Aldi de stemmers op de PVV, Denk en de SP en de niet-stemmers oververtegenwoordigd zijn. Maar in het centrum wonen overwegend stemmers op D66, GroenLinks en de VVD. Het is steeds meer een wijk van mensen die ruim in hun jasje zitten en van jongeren die hopen op een zonnige toekomst. Ze halen hun boodschappen bij Albert Heijn en Jumbo, tenzij ze door gigantische woonlasten of snel oplopende studieschulden gedwongen worden heel erg op de kleintjes te letten en misschien uitwijken naar dozenwinkels. Het kan zijn dat Aldi daarop gokt.
Als volgend jaar bij de gemeenteraadsverkiezingen de uitslag ongeveer dezelfde wordt als afgelopen maart, dan verwisselen n Utrecht de drie grootste partijen van plaats. GroenLinks gaat van 1 naar 3, D66 van 2 naar 1 en de VVD van 3 naar 2.
Maar wat we dit voorjaar zagen hebben we dan niet: een door de media opgeklopte tweestrijd tussen een minister-president en iemand die zich opwerpt als uitdager. Zoiets leidt er toe – net als acht jaar geleden met Rutte versus Samsom – dat mensen zogenaamd strategisch stemmen. Ze zijn hun oude voorkeur ontrouw en kiezen – als ze de uitdager niet zien zitten – voor de zittende premier, en andersom. Ze vergeten even dat ons politieke systeem heel anders in elkaar zit dan bijvoorbeeld in Engeland of Amerika, waar de verliezer automatisch in de oppositie terechtkomt. Rutte en Samsom gingen destijds samen regeren, de VVD en D66 doen dat straks ook.
Omdat strategisch stemmen volgend jaar niet aan de orde is, krijgen zowel de VVD als D66 straks in Utrecht minder stemmen, tenzij ze op landelijk niveau enorm goed doen. Maar de eerste tekenen zijn daar niet naar. De VVD is flink beschadigd en D66 worstelt met een tweede me too-affaire. Bovendien valt het robuuste optreden van Kaag niet bij iedereen goed.
En hoe staat het met Kajsa Ollogren? Om haar geheugenprobleem begrijpen ga ik terug naar de tijd dat mijn zoon op de basisschool zat, een dikke veertig jaar geleden.
Stel je dit voor: je bent 11, je houdt van leuke muziek, maar er is geen YouTube, geen MTV. Het is armoe troef. Op tv heb je alleen maar Avro’s Toppop, een half uurtje per week. Dat is alles. Een stuk of acht liedjes, meer niet.
Zo bar was Nederland in de jaren tachtig.
Clips had je nog bijna niet. Penney de Jager moest met haar groepje jonge, mooie dansers in Toppop zorgen voor bewegend beeld. Dat deed ze fantastisch. Ze danste altijd in het midden, met lang, krullend blond haar, toonbeeld van onschuld en vrolijkheid.
Penney was een heldin. Heel jong Nederland hield van haar. Iedereen zou wel eens met haar willen praten. Ook de redactie van de krant van de lagere school van mijn zoon. Maar kan dat ook? De dapperste redacteur belt haar op, en ja hoor, het kan. Maar dan wordt het moeilijk: wie gaat haar interviewen? Ze willen allemaal. Goed, dan maar allemaal, als het van Penney mag.
In twee auto’s van Utrecht naar Bilthoven. Penney – haar huiskamer lijkt wel een zaaltje in het paleis uit Duizend-en-één-nacht, met al dat zijde en fluweel – ontvangt haar gasten met koekjes en limonade. Maar op een gegeven moment wordt het toch ernst. Er is een lijstje met tien vragen: Wat heeft ze voor opleiding? Hoe is ze bij de tv terechtgekomen?, enzovoort.
Penney vertelt het allemaal, en zo nu en dan merk je dat de antwoorden wat de vragenstelsters betreft wel wat korter mogen. Ze willen door.
Dan zegt Penney iets was nog in geen enkele krant stond: Toppop is zo populair dat de Avro besloten heeft er uitzendingen van een uur van te maken. Dat is natuurlijk fantastisch, maar het betekent voor de dansgroep wel dat er meer repetitietijd moet komen. Maar gelukkig, dat is geregeld.
Een paar weken later komt de schoolkrant uit. Het stukje over Penney is kort: achter elke vraag staat een antwoord van hooguit een paar regels. Het nieuws over de uitbreiding van de zendtijd ontbreekt. Het is de redacteuren totaal ontgaan.
Mijn verklaring: het was geen antwoord op een vraag, en dus vonden de jongelui het niet relevant. Ze schreven er niets over op en sloegen het ook niet op in hun geheugen. Het was weg.
Als verkenner opereerde Kaijsa Ollogren als een elfjarige schoolmeisje. Rutte liep leeg over Pieter Omtzigt, maar het kwam niet bij haar binnen. Signalen oppikken is duidelijk niet haar ding. Dat maakt haar ongeschikt voor beroepen als therapeut, onderwijzer, arts, maatschappelijk werker, rechercheur, journalist en niet te vergeten: politicus.
Tijdens de debatten in Den Haag kwamen regelmatig twee dieren voorbij: de leeuw en het lam. De Kamerleden van de regeringspartijen vonden van zichzelf dat ze zich niet meer zo lamzakkig moeten gedragen, en doen waarvoor ze zijn gekozen: het kabinet controleren. De leeuw moet brullen in het parlement.
In Utrecht is er zo’n periode van macht en tegenmacht geweest. Het was in de tijd van Leefbaar Utrecht. De eigen wethouders werden toen vaak stevig aangepakt. Maar al jaren is alles weer bij het oude. Coalitiepartijen GroenLinks, D66 en ChristenUnie staan pal achter b&w. Alles draait om discipline, om het faciliteren van de hobby’s van de wethouders en hun ambtenaren. De rest mag toekijken.