Het huis van Van Tuyll

Op 2 juli kocht de Stichting Stadsherstel en Stedeschoon het vroegere huis van ex-burgemeester Van Tuyll op de Kromme Nieuwe Gracht. Op 8 juli zei de voorzitter van de stichting tegen een verslaggever van het UN: ‘Het is werkelijk een wat mysterieus huis, dat moet ik zeggen.’

Maar zeker even mysterieus als het huis zelf blijkt de stichting die het kocht. Slechts van één van de bestuursleden van de stichting is de naam bekend, namelijk die van de voorzitter, G. J. Gillard d’Arcy. Hij houdt sinds 8 juli de boot af. Aan het meermalen gedane verzoek om een fotokopie van de stichtingsacte te sturen heeft hij, ondanks plechtige beloften, niet voldaan.

Er is een manier om buiten de betrokkenen om toch zo’n afschrift in handen te krijgen. Stichtingen moeten zich namelijk laten registreren in het centraal stichtingenregister, een afdeling van het ministerie van justitie. Dat register is openbaar. Helaas heeft ook deze methode dit keer geen effect. De Stichting Stadsherstel en Stedeschoon blijkt niet aan de wettelijke verplichting om zich te laten inschrijven te hebben voldaan.

Gillard vertelde ons op 8 juli, dat de stichting sinds enkele jaren ijvert voor aankoop, herstel en beheer van panden die op de (voorlopige) monumentenlijst staan. De stichting heeft al een pand in Amsterdam en enkele in Leiden, aldus Gillard. De enige mogelijkheid om dat na te gaan is het straat voor straat nalopen van de gegevens van het kadaster in die plaatsen. Dat betekent maanden werk.

Kennelijk heeft de stichting het nog niet nodig geoordeeld contact op te nemen met andere organisaties, die zich met het herstel van monumenten bezig houden. Wijnand Thoomes van het Utrechts Monumentenfonds is bijvoorbeeld van collega’s elders in het land niets wijzer kunnen worden. Navraag van het UN bij het ministerie van CRM, afdeling monumenten, bij de gemeente en bij de rijksdienst voor de monumentenzorg in Zeist leverde ook niets op.

’t Huis van Van Tuyll stond een hele tijd te koop voor ruim vier ton. Belang- stellenden schrokken terug voor het vele achterstallige onderhoud en voor het feit, dat een groot deel van het huis uit ‘loze ruimten’ zoals een enorm trappenhuis en allerlei hallen, bestaat. De ‘echte’ woonruimte is niet zo groot.

Tot de geïnteresseerden behoorde ook de gemeente, die de toekomst van het pand als woonhuis graag wilde veiligstellen. De gemeente bleef echter aar- zelen, omdat het duidelijk was dat de exploitatieverliezen groot zouden zijn. En zo verkocht (zoals in de boeken van het kadaster in de Drieharingstraat valt te lezen) op 2 juli de heer Van Tuyll ten overstaan van notaris Swane zijn huis aan Gillard, Amerikalei 133, Antwerpen.

Genotuleerd werd, dat Gillard optrad namens de Stichting Stadsherstel en Stedeschoon, gevestigd te Amsterdam. Zo lang er geen inschrijving in het register heeft plaatsgehad, bestaat die stichting officieel echter niet. In juridische termen: de stichting heeft geen rechtspersoonlijkheid; er is sprake van hoofdelijke aansprakelijkheid.

Gillard koos tijdens de verkoop domicilie te Antwerpen, maar heeft ook een adres in de omgeving van Utrecht. Hij is verbonden aan het Utrechtse kantoor van het uitzendbureau Stuvac op de Ganzenmarkt.

De kardinale vraag waarom het uiteindelijk draait, is wat er met het huis aan de Kromme Nieuwe Gracht gaat gebeuren. Het pand heeft een woonbestemming en het beleid van de gemeente is er op gericht te voorkomen, dat nog meer woonhuizen in Utrecht een kantoorbestemming krijgen.

Gillard moet dat geweten hebben toen hij het huis kocht. Niettemin zei hij op 8 juli frank en vrij tegen het UN dat de stichting het grootste deel van het huis een kantoorbestemming zal geven. En hij vertelde tevens dat dit najaar zou worden begonnen met een vrij ingrijpende restauratie. Voor anderhalve ton zou bijvoorbeeld een nieuwe kap op het huis worden gezet.

Maar bij de gemeente is nog geen verzoek tot onttrekking van het grootste deel van het huis aan de woonbestemming binnengekomen. Ook is nog geen bouwvergunning voor de restauratie aangevraagd. Regelmatig gaat een ambtenaar kijken of er soms toch activiteiten zijn. Er heerst echter totale stilte. Kort na de overdracht bracht Gillard het secretariaat van de stichting naar de Kromme Nieuwe Gracht over. Volgens gemeente ligt de post van maanden nog in de gang.

(Ik schreef daarna nog een paar stukjes over Gillard, met als resultaat dat het huis gekraakt werd. ‘Nakomelingen’ van de krakers wonen er nu, tot hun volle tevredenheid.)