Leer je burgemeester kennen

‘Hoe is de nieuwe burgemeester?, vraagt iemand me. Hoe moet ik dat nou weten? Sharon Dijksma begon in Utrecht in dezelfde periode dat ik stopte bij de Binnenstadskrant. Ik kom niet op plaatsen waar je haar kunt meemaken (raadsvergaderingen, openingen, persconferenties, etc. ). Ik sprak haar nooit, zie alleen in de krant zo nu en dan een bericht over haar.

Van sommige vorige burgemeesters weet ik meer. Van Jan van Zanen bijvoorbeeld. Ik ken hem al uit zijn tijd als raadslid. We zaten toen naast elkaar in een gehuurd stokoud vliegtuig, heen en terug naar Stockholm, via Londen en Hamburg. Een stuk of 25 politici en ambtenaren gingen onder de straffe leiding van stedenbouwkundige Riek Bakker projecten bekijken die enigszins leken op wat er misschien in het Stationsgebied zou komen. Ik ging mee namens de pers.

We vlogen in de laatste in Nederland geregistreerde Dakota DC3, een toestel van kort na de Tweede Wereldoorlog. Het waren in principe korte vluchtjes, maar wij deden er lang over waardoor Van Zanen en ik volop de tijd hadden om te praten. In het begin was hij op zijn hoede, hij zei ook waarom, namelijk omdat je volgens hem met journalisten altijd op je woorden moet passen. Geleidelijk ontdooide hij; hij merkte dat het met mij wel meeviel. We houden nog steeds contact.

De Binnenstadskrant gaf hem als burgemeester een 8. Hij kon van ons een 8,5 krijgen als hij de sloop van het blok huizen op de Croeselaan, dat weg moet voor de aanleg van een plantsoentje, tegenhield. Maar hij vertrok naar Den Haag, waar de VVD hem nodig had, na de flop met Paulien Krikke (de burgemeester die de gevaarlijk hoog oplaaiende nieuwjaarsbranden op het strand van Scheveningen wel een lekker vuurtje vond.).

Van Zanen was de opvolger van Aleid Wolfsen, een aardige, scherpzinnige man, maar niet tactisch en flexibel genoeg om als burgemeester te slagen. Hij stelde zich niet herkiesbaar voor een tweede termijn en werd na een poosje als ambteloos burger de baas van de Autoriteit Persoonsgegevens. Je hoort hem regelmatig op de radio, met een duidelijk Fries accent verstandige dingen zeggend over privacy.

Kort voor het einde van zijn burgemeesterschap sloot hij plotseling de drijvende prostitutie op het Zandpad, op grond van vermeende vrouwenhandel. Vol overtuiging, en zeer blijmoedig presenteerde hij daarna op een persconferentie zijn alternatief: een seks-straatje met tiny houses op een aangrenzend terrein, te runnen door een nette ondernemer. Het zou binnen een jaar kunnen draaien. Maar na dat jaar was er nog niks. Vruchteloos is na zijn vertrek geprobeerd zijn idee toch leven in te blazen. Het bleef Van Zanen achtervolgen.

En nu zit Sharon Dijksma met het lastige prostitutie-dossier. Samen met de uit Enschede overgevlogen wethouder Eelco Eerenberg (D66) denkt ze tot dit voorjaar na over de voorstellen van de commissie-Sorgdrager die vindt dat er na de opheffing van het Zandpad, en later om uiteenlopende redenen van de Hardebollentraat en de tippelzone op het Kanaleneiland, toch weer iets voor ‘sekswerkers’ moet worden geregeld. De meerderheid van de gemeenteraad is het daarmee eens. Sorgdrager denkt aan een afgeslankte tippelzone en aan regulering van thuisprostitutie.

Zou Sharon Dijksma er uit komen? Er staat me een krantenartikel bij over haar loopbaan, hoe ze als 23-jarige voor de PvdA in de Tweede Kamer kwam en al heel snel vertrouweling werd van de opeenvolgende fractievoorzitters, voor wie ze als een soort fixer achter de schermen lastige interne kwesties regelde. Dat zou betekenen dat ze zeer oplossingsgericht is.

Aan vertrouwen in eigen kwaliteiten ontbreekt het haar ook niet. In een interview zei ze laatst dat ze al een hele tijd burgemeester wilde worden van een grote stad. Let wel: niet gewoon van een stad, maar van een grote stad. Eindhoven in 2016 mislukte, Utrecht eind 2020 was raak.

Eén besluit van haar is me bijzonder bijgebleven: de afschaffing (als staatssecretaris van landbouw) van de melkquota in 2015. Anticiperend op dat besluit waren veel boeren al begonnen extra stallen te bouwen, vaak halfopen, met dag en nacht licht.  (Zelfs Rutte heeft het soms over ‘onze boeren’. ‘Onze buschauffeurs’ of ‘onze leraren’, dat hoor je nooit.)

Columnist Jerry Goossens denkt dat gezagsdragers die vinden dat wij als burgers trotser moeten zijn op onze stad  – de burgemeester begon er over in haar nieuwjaarstoespraak; het is een terugkerend thema van boven ons gestelden – meestal pas kort in Utrecht wonen en er liever niet al te lang willen blijven

Zou dat ook voor Sharon Dijksma gelden? Een nog grotere stad? Een ministerspost (altijd riskant, van de ene dag op de andere kun je op straat staan)?

Ze heeft een prachtige baan. Ik denk dat we haar nog negentien jaar houden.

(Ze is 51; een burgemeester hoeft pas op haar/zijn 70ste te stoppen.)